You are here

Selebrasaun anuál Loron Mundial Família refleta importánsia komunidade internasional nia atribuisaun ba família no sai nu'udar oportunidade atu hatudu apoiu ba família sira. Selebrasaun Loron Mundial Família 2015 nia objektivu mak atu hasa'e konsiénsia no mobiliza apoiu atu foti aksaun hodi garante igualidade jéneru no direitus labarik iha família nia laran no prevene violénsia família liuhusi enkuadramentu lei família ne'ebe justu no intervensaun programa oioin.

Governu Timor-Leste promulga tiha ona Lei Hasoru Violensia Doméstika (LHVD) iha tinan 2010. Lei ida ne'e defini violénsia doméstika hanesan krime públiku no inklui fíziku, psikolójiku, sexual no violensia ekonómiku nu'udar forma violénsia ne'ebe proibidu. Ho ida ne'e, governu Timor-Leste foti ona pozisaun ida ne'ebe forte- hodi justifika katak la simu ona violénsia doméstika nu'udar assuntu ‘normal' no ‘privadu'. Estadu públiku husi krime ne'e rekere ba governu  atu responde  ba violénsia doméstika tantu  vítima hasa'e keixa ou lae.

Intervensaun programa sira foka ba mane no labaraik mane sira atu kontribui ba prevensaun violénsia. Programa hirak ne'e sei sai efetivu espesialmente wainhira sira hola parte iha sistema justisa ne'ebe justu, wainhira sira liga ba komunidade no akompnha ho apoiu ne'ebe adekuadu no protesaun ba feto sira ne'ebe sai  sobrevivente husi violénsia.  Aproximasaun sira komunidade nian atu bele foti mane nia responsabilidade ba violensia bazeia ba jéneru fo tulun hodi muda norma komunidade no ajuda komunidade no vítima sira rekupera husi violénsia.

Prevensaun mak estratejia efikáz ne'ebe ekonómiku liu atu buka tuir forma violénsia sira iha família. Prevensaun violénsia iha família sira kontribui ba igualidade jéneru no rezultadu ne'ebe di'ak liu ba labarik sira, hodi kontribui ba atinjimentu meta dezenvolvimentu sira. Dezenhu, dezenvolvimentu, implementasaun no monitorizasaun ba polítika sira ne'ebe orienta ba família no programa sira ne'ebe mak importante tebes atu atinji metas balun ho susesu ba esbosu ajenda dezenvolvimentu post-2015. Sira ne'e mak inklui garante moris saudável, promove moris-diak ba idade hotu-hotu, atinji igualidade jéneru, kapasita feto no labarik feto hotu-hotu nune'e mos fornese asesu ba justisa ba ema hotu-hotu.

***

For more information, please contact:

Fitsum Tesfaye
Communications Officer

United Nations Population Fund
UN House, Caicoli Street
Dili, Timor-Leste
Tel: +670-3312 618 (ext. 2164)
Mobile: +670-78536670
Twitter: @UNFPATimor
Facebook: UNFPATL