You are here

Sidade sira nebe sustentabel ba Idade Hotu

Populasaun idozos no urbanizasaun mak kestaun boot iha mundu iha  sekulo 21. Bainhira sidade sira kontinua aumenta, sira ninia rezidente ho idade 60 no liu mos aumenta. Urbanizasaun nebe lalais sai hanesan obtaklu ba governu lokal no nasional sira bainhira dezenvolve sira ninia sidade nebe inkluisivu no integradu.

Ohin loron, ita selebra loron International ba Idozos sira, ita tenki garante katak sidade sira responde ba nesesidade husi ema ho idade hotu-hotu no ema idozos sira nudar parte ida husi moris iha urbana hanesan mos ho jovem sira.

Tema ba tinan ida nee mak Sustentabilidade no Idade Inkluzivamente iha ambiente Urbana apar tebes ho objektivu sira nebe foin lalais adopta iha Agenda Sustentabel ba Dezenvolvimentu: la husik ema ida! Hamutuk, ita tenki garantia katak ema idozos sira hola parte mos iha vida ekonomia, sosial, politika no kultura nian.

Saida mak ita bele halo atu ita nia sidade sai inkluisivu liu? Ita bele hahu liu husi fo garantia ba jerasaun jovem no idozos sira inklui iha prosesu planeamentu no sira ninia problema, nesesidade no asuntus sira konsidera mos.

Ita presija aproximasaun ida  ba planeamentu urbana nebe foka ba moris diak iha siklu moris nian. Ita presija investe iha jovem sira ohin loron liu husi promove hahalok nebe saudavel, garante edukasaun jho servisu no fornese asesu ba servisu saude no seguransa sosial ba servisu-nain sira. Ida nee mak investimentu ida nebe diak atu hadia moris jovem sira, ajuda hamenus migrasaun ba liur, no hadia moris futuru jerasaun husi ema idozos.

Nunee mos, ita presija fornese servisu kuidadus-saude nebe afordabel no asesible, oportunidade ba apredizazem no hetan treinamentu fali, no servisu nebe flexible ba ema idozos sira hodi hadia sira nia moris diak no fasilita sira nia integrasaun iha komunidade.

Haforsa capital humana liu husi garantia kapasitasaun, edukasaun, servisu ba sidadaun hotu sei hetan fila fali retornu iha investimentu no ajuda nasaun sira bele hetan proveitu demografiku nebe bele ajuda hadia ema milhaun barak husi kiak. Kria esperansa no oportunidade ba jovem sira atu dezenvolve sira nia potensialidade maximu bele ajuda progresu iha tinan hirak mai, no, ikus liu rezulta iha proveitu demografiku daruak husi ema idozos nebe saudavel, moris diak no produktivu liu.

Ohin loron, ami bolu ba ema hotu nebe halo politika no planeador urbana sira atu servisu hamutuk hodi garantie ambiente urbana nebe inkluisivu ba idade hotu. Ida nee signifika katak fo atensaun ba pilares importante husi moris urbana, hanesan uma, transporte, servisu sosial baziku, no kuidadus saude, hodi halo sira sai  idade nebe amigabel liu. Ida nee mos signifika sosiadade nebe nunka sai tuan, karateriza husi ambiente fizika urbana nebe fasilita mobilidade ema nian, seguransa no seguru. Ida nee mos signifika katak kria ambiente sosial nebe enkoraja respeitu, inkluizaun sosial no partisipasaun. No ida nee mos signifia proteje rekursu naturais, prepara ba dizastre  no hamenus risku hodi nunee jerasaun agora no futuru iha futuru nebe sustentabel.

Ohin loron, ami bolu lider urbana sira atu garantia proteksaun ba direitus humanus rezidente hotu nian, inklui mos ema idozos sira nebe vulnerabel, no haforsa toleransia zero ba diskriminasaun, neglejensia, violensia no abuzu ba ema idozos sira.

Garantia sustentabilidade no inkluzivamente idade iha ambiente urbana signifika kria sosiedade ba idade hotu iha nebe lian husi jerasaun hotu rona no nesesidade husi jovem no ema idozos sira atinji too iha nebe. Ida nee signifika katak haforsa jovem no ema idozos sira atu partisipa maximu iha vida ekonomia, sosial no politika husi sira nia komunidade. Ida nee signifika katak rekolha dadus husi residente sidade nian no sira nia nesesidade no servisu hodi bele garante katak buat hirak nee atinji ho natoon. Ida nee signifika fahe esperiensia kona ba saida mak halo sidade ida sai fatin nebe kapas tebes atu hela ba ema jovem no idozos sira.

Sidade sira nebe mak idade amigabel laos deit idozos nebe amigabel. Buat hirak nee diak ba ema hotu.

***